به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، نهمین جلسه شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران به ریاست وزیر راه و شهرسازی، به دبیری محمدسعید ایزدی و با حضور هوشنگ عشایری مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری  و همچنین اعضای اصلی شورا؛ نمایندگانی از وزارتخانه‌های کشور، صنعت، معدن، تجارت، جهاد کشاورزی، فرهنگ و ارشاد اسلامی، نیرو، دفاع، سازمان حفاظت از محیط‌ زیست، سازمان میراث‌فرهنگی کشور، سازمان برنامه و بودجه، و دیگر اعضای اصلی و همچنین نمایندگان استانی با سه دستورِ ارایه گزارش دبیرخانه شورایعالی در خصوص مصوبه کمیسیون ماده ۵ ساری در رابطه با طرح بازگشایی ادامه خیابان قارن، ارایه گزارش چشم‌انداز باستان‌شناسی ساسانی منطقه فارس و طرح جامع منطقه نمونه گردشگری دیمه در استان چهارمحال و بختیاری در ساختمان دادمان وزارت راه و شهرسازی برگزار شد.

در جلسه تعیین‌تکلیف در خصوص طرح بازگشایی ادامه خیابان قارن که مصوبه کمیسیون ماده ۵ شهر ساری را داشت و دبیرخانه شورای‌عالی شهرسازی و معماری در ارتباط با آن گزارشی را طی جلسات مختلف آماده کرده بود، به دلیل وجود آثار تاریخی و تاکید سازمان میراث فرهنگی بر وجود آثار واجد ارزش و همچنین بافت دارای ارزش، ضمن لغو مصوبه کمیسیون ماده ۵ ساری در خصوص بازگشایی خیابان قارن در بافت تاریخی شهر، مقرر شد تا با قبول اصل طرح بازآفرینی شهری و ساخت پیاده‌راه، طرح از بنیان و با حفظ هویت شهری، مورد بازنگری قرار گیرد.

در جلسه فوق، محمدسعید ایزدی دبیر شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران، گفت: جامعه حرفه‌ای باید بر حفاظت از بافت‌های ارزشمند تاریخی پای‌بندی نشان دهد و از تهیه طرح‌هایی که منجر به تخریب بافت و مداخلات گسترده در عرصه‌های ارزشمند  تاریخی می‌شود، پرهیز کند.

هوشنگ عشایری معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت بازآفرینی‌شهری نیز در نشست فوق، با اشاره به اینکه از ابتدای طرح موضوع در جریان کامل آن قرار داشته، خواستار تعریف درستی از بازآفرینی شهری شد و بر بندهای مصوبات ستاد ملی بازآفرینی تاکید دوباره‌ای کرد.

عشایری ضمن اظهار نگرانی از مسیر نادرستی که برخی از تعریف بازآفرینی شهری دارند، به هشت بندی که قانون، آیین نامه و سند بازآفرینی شهری بر آن تاکید دارد اشاره کرد و گفت:  در بند الف ماده ۳ آیین‌نامه اجرایی که مصوب ۹۷.۳.۱۰ است تاکید دارد که نیازسنجی و مکانیابی طرح‌ها در راستای توسعه خدمات محلی باید مطابق سیاست‌های سند ملی بازآفرینی شهری باشد.

معاون وزیر راه و شهرسازی افزود: سند ملی بازآفرینی شهری که مصوب سال ۹۳ است دارای یک اصول و یک سیاستی است. در اصول آن و در بند ۴ شناسایی، حفاظت و پاسداری از ارزش های موجود حفظ هویت شهرها، در بند ۱۳ اجتناب دولت و شهرداری ها در محدوده هدف باهدف کسب درآمد، در بند ۱۴ اجتناب از مداخلاتی که منجر به جابجایی ساکنان محدوده های محلات هدف می شود، تاکید شده است.

بازگشایی خیابان قارن در بافت تاریخی ساری مغایر با اصول راهبردی برنامه بازآفرینی‌شهری است

مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ادامه داد: در همان سیاست ها و در بند «ه» از اجتناب از طراحی‌ها و مداخلات گسترده‌ای که منجر به از هم‌گسیختگی بافت کالبد اجتماعی و جابه‌جایی گسترده ساکنان در طرح‌ها می‌شود سخن به میان آمده و در بند ۵، ساماندهی شبکه معابر با رعایت ضوابط مربوط به کمترین تغییر کاربری و در بند ۶، اجتناب شهرداری‌ها و نهادهای دولتی از خرید املاک و اراضی در محلات و محدوده های هدف به استثنای کاربری های خدمات عمومی تاکید شده است.

وی موارد ذکر شده را از نمونه هایی برشمرد که قوانین فرادستی موجود برای تهیه طرح ها دارند و از مشاور طرح بازگشایی خیابان قارن در بافت تاریخی شهر ساری خواست که به قوانین موجود توجه بیشتری داشته باشد. عشایری گفت: به عنوان مسئول مستقیم برنامه بازافرینی شهری برایم دشوار است که به استناد برنامه بازآفرینی شهری مواردی مطرح شود که کاملا مغایر با سیاست ها و اصول راهبردی برنامه بازآفرینی شهری است.

عشایری ادامه داد: برای نمونه، در استان کردستان و در شهر سنندج دقیقا همین اتفاق افتاده بود. به رغم آنکه در ستاد و کمیسیون ماده ۵ مصوب شده بود اما مسیری نادرست را طی کرد.  

وی تصریح کرد: خواهشم این است اگر اتفاقی قرار است تحت‌عنوان پیاده راه اتفاق بیفتد انطباق داده شود به شکل کاربری محوری که آنجا موجود است.

شناسایی ۲۳ بنای واجد ارزش

بنا بر این گزارش و بر اساس مطالعات و بررسی‌هایی که سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری انجام داده است  در مسیری که مشاور طرح برای خیابان کشی در هسته مرکزی بافت تاریخی ارایه داد، تعداد فراوانی آثار باستانی کشف شده است که به گفته کارشناسان میراثی پیش بینی می شود این تعداد در عمق بالاتر به مقدار بیشتری نیز برسد. به همین دلیل سازمان میراث فرهنگی هرگونه خیابان کشی را در هسته بافت تاریخی، آسیب به آثار واجد ارزش و همچنین بافت تاریخی آن عنوان کرد و خواستار محافظت از بافت تاریخی شد.

بنا به مطالعاتی که توسط سازمان میراث‌فرهنگی انجام شده است، در مسیر فوق که مشاور طرح پیشنهاد داده است،  ۲۳ بنای واجد ارزش تاریخی- فرهنگی و همچنین پنج بنای تاریخی که به طور کامل در سال‌های گذشته  تخریب شدند، شناسایی شده که ضرورت دارد تا از باقی آثار به جا مانده و همچنین کل بافت محافظت لازم انجام شود.

محمدحسن طالبیان معاون میراث‌فرهنگی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در اینباره، گفت: مسیری به نام بازآفرینی شهری به شورای عالی شهرسازی و معماری آمده است در مرکز بافت تاریخی شهر ساری قرار دارد که دارای اثار واجد ارزش فراوانی است و در عین حال، خود بافت نیز دارای ارزش تاریخی است که ضرورت دارد تا هم آثار و هم بافت مورد حفاظت قرار گیرد.

طالبیان ادامه داد: بر اساس مطالعاتی که انجام شده است در مسیری که پیشنهاد کشیدن خیابان قارن را داده اند، آثار واجد ارزش فراوانی که مربوط به دوران سلجوقی است به دست آمده که بر اساس مطالعاتی که انجام شده است خیابان‌کشی در آن موجب ضربه زدن به آثار تاریخی می‌شود.

معاون میراث‌فرهنگی، سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری تاکید کرد: هنوز هم رد تمدن در این بافت به چشم می خورد و تاکید داریم که اگر این خیابان از این مسیر بگذرد آثار تاریخی واجد ارزش و همچنین بافت باارزش آن صدمه خواهند دید که ضرورت دارد تا از آن محافظت داشته باشیم.

وی با یادآوری این مطلب که مسجد جامع ساری که چندی پیش در آتش سوخت در مرکز هسته تاریخی ساری و در بافت تاریخی کنونی که مورد بحث است قرار داشته، خواستار توجه ویژه شورای‌عالی شهرسازی و معماری به حفاظت از بافت تاریخی شد.